جامعه زنان ایرانی و آینده حضور سیاسی
پس از خروج شاه فقید از ایران در سال ۱۳۵۷، مردم ایران تحت سلطه شبکه ای از روحانیون متحجر قرار گرفتند که قوانین قضایی و اجتماعی کشور را بر اساس دیدگاه های سنتی و غیر مدرن خود تنظیم کردند. این دوره با هشت سال جنگ همراه بود که در طی آن، حکومت محدودیت‌های اجتماعی گسترده‌ای را همراه با اعدام های فراوان و سرکوب‌های شدید بر جامعه تحمیل کرد. ایجاد فضای خشن و ضد زن و محدودیت های فراوان برای حضور زنان در جامعه از جمله اقدامات این دوره بود. به طور کلی تا سال ۱۳۷۶ زنان به ندرت در عرصه‌های عمومی و اجتماعی حضور برجسته‌ای داشتند.
از سال ۱۳۷۶ به بعد، موضوع حضور و حقوق زنان کم وبیش در برخی جلسات داخلی و بین‌المللی مطرح شد و موفقیت زنان در دانشگاهها و مراکز علمی و پژوهشی داخل و خارج کشور جلب توجه کرد. این موفقیت‌ها نشان‌دهنده توانایی و استعدادهای قابل توجه زنان ایرانی است که با وجود محدودیت‌های ساختاری، توانسته‌اند جایگاه علمی و حرفه‌ای خود را در سطح ملی و بین‌المللی تثبیت کنند و به الگویی برای نسل‌های آینده تبدیل شوند. این در حالیست که با وجود اقدامات و قوانین ضد زن جمهوری اسلامی هنوز هم جامعه زنان ایرانی دستخوش آسیب های فراوان است.
از جمله اقدامات ضد زن در حکومت فاسد جمهوری اسلامی، میتوان به ایجاد گشت ارشاد اشاره کرد که در طول حکومت آخوندها بر ایران، تحت نامها و اشکال مختلف و به بهانه عدم رعایت شئونات اسلامی، همواره باعث ایجاد مزاحمت برای زنان و دختران ایران در اماکن عمومی از جمله خیابانها، دانشگاهها، پارکها و ورزشگاهها شده است. با گذشت زمان و با اعتراض سازمان‌های حقوق بشری نه تنها پیشرفتی در این زمینه حاصل نشده، بلکه در سال‌های اخیر، با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی و انتشار اخبار و فیلم توسط شهروندان، شاهد اقدامات بسیاروحشیانه و ضد انسانی از جانب گشت ارشاد بر علیه دختران و زنان ایرانی بوده‌ایم.
در ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، مهسا امینی – با اسم محلی ژینا، دختر ۲۱ ساله کُرد ایرانی، که برای تعطیلات با خانواده‌اش به تهران آمده بود، از سوی گشت ارشاد به بهانه بدحجابی دستگیر شد. مهسا در همان روز در اثر ضرب و شتم وحشیانه در بازداشت گشت ارشاد دچار ضربه مغزی شد و به بیمارستان منتقل گردید و چند روز بعد در بیمارستان جان باخت. یک سال بعد، آرمیتا گراوند، دانش‌آموز هفده‌ساله ایرانی، در اثر ضرب و شتم نیروهای گشت ارشاد در یکی از ایستگاه‌های متروی تهران، به کما رفت و چند روز بعد در بیمارستان درگذشت.
در طی دوران حکومت جمهوری اسلامی، جامعه ایران، بارها و بارها، با برگزاری تظاهرات و اعتراضات سراسری خشم خود را نسبت به حاکمیت و سیاست های غلط و خشن و غیرانسانی آن نشان داده اند. قوانین و اقدامات زن ستیز جمهوری اسلامی باعث شده که زنان و دختران ایرانی نقشی برجسته و پیشرو در اعتراضات ضد حکومتی ایفا کنند. پس از قتل حکومتی مهسا ژینا امینی، آتش زیر خاکستر اعتراضات شعله ور شد و نقش پررنگ زنان و دختران ایران در این جنبش‌ها آشکارتر گردید. در این مسیر، بسیاری از زنان و دختران ایرانی دچار آسیب های جسمی فراوان شدند، زندانی شده و تحت شکنجه قرار گرفتند و در نهایت عده ای نیزجان خود را از دست دادند. در این عرصه شیر زنانی چون ندا آقا سلطان، نیکا شاکرمی، سارینا اسماعیل‌زاده، آیلار حقی، حدیث نجفی و بسیاری دیگر، به نمادی از مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و بی‌عدالتی تبدیل شدند.
اعتراضات سیاسی و اجتماعی اخیر مردم ایران، به زن، زندگی، آزادی مشهور شد که درواقع بیانگر عدم وجود احترام حکومت استبدادی به زنان، زندگی آزاد، آزادی بیان و اندیشه و قلم است. در سطح بین‌المللی، ایرانیان خارج از کشور نیز به اعتراضات پیوسته و با همصدایی با مردم داخل کشور، حمایت خود را از جنبش “زن، زندگی، آزادی” اعلام کردند. این حرکت جهانی نه تنها به‌طور شفاف نشان می‌دهد که زنان ایرانی در پی دستیابی به حقوق برابر و آزادی‌های اساسی هستند، بلکه نشان‌دهنده تحول عمیقی در عرصه اجتماعی و سیاسی ایران است. این همبستگی و اتحاد، بیانگر این است که زنان ایرانی، صرف نظر از تفاوت‌های قومی و فرهنگی، برای دستیابی به حقوق خود در سطح داخلی و بین‌المللی، نقشی مؤثر و پایدار ایفا می‌کنند.
جنبش کنونی زنان و دختران در ایران و خارج از کشور نشان می‌دهد که آینده حضور سیاسی و اجتماعی شان، امری غیر قابل انکار است. زنان ایرانی امروزه نه تنها در پی حقوق برابر در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی هستند، بلکه به مسائل کلان سیاسی نظیر حفظ تمامیت ارضی ایران و اتحاد ملی برای دستیابی به دموکراسی، حقوق بشر و قانون‌گرایی توجه دارند و این نوید آینده ای درخشان برای زنان در ایرانی آزاد، آباد و شاد است.
در این مسیر، اعضای جدید کارگروه زنان و کودکان حزب مشروطه ایران (لیبرال دموکرات) با هدف ترویج آگاهی، آموزش و توانمندسازی زنان ایرانی، تلاش دارند نقش مؤثری در حمایت از جنبش زنان ایران ایفا کنند. این گروه بر این باورند که از طریق ایجاد ارتباطات بین‌المللی و تقویت این جنبش‌ها، می‌توانند گامی مؤثر در جهت تحقق حقوق زنان ایرانی و آزادی‌های بنیادی در ایران بردارند.
نگار کرامتی
کارگروه زنان و کودکان
حزب مشروطه ایران (لیبرال دمکرات)
The Iranian Women’s Community and the Future of their Political Presence
After the departure of the late Shah from Iran in 1979, the Iranian people came under the control of a network of reactionary clerics who shaped the country’s judicial and social laws based on their traditional and non-modern views. This period coincided with an eight-year war, during which the government imposed widespread social restrictions, numerous executions, and severe repression on society. A climate of hostility towards women was created, along with significant limitations on their participation in society. Overall, until 1997, women rarely played a prominent role in public and social arenas.
Since 1997, the presence and rights of women have been gradually discussed in some domestic and international forums. The success of women in universities and scientific and research centers, both within and outside the country, has drawn significant attention. These achievements highlight the remarkable abilities and talents of Iranian women who, despite structural limitations, have managed to establish their academic and professional standing at both national and international levels, becoming role models for future generations. Nevertheless, the anti-women policies and laws of the Islamic Republic continue to subject Iranian women to significant challenges and hardships.
Among the anti-women measures implemented by the corrupt Islamic Republic regime is the establishment of the “morality police.” Under various names and forms, and under the pretext of enforcing Islamic codes, this force has consistently harassed Iranian women and girls in public spaces, including streets, universities, parks, and stadiums. Despite protests by human rights organizations over time, no progress has been made in this regard. On the contrary, in recent years, with the rise of social media and the dissemination of news and videos by citizens, we have witnessed increasingly brutal and inhumane actions by the morality police against Iranian women.
In September 2022, Mahsa Amini, also known by her Kurdish name, Zhina—a 21-year-old Iranian Kurdish woman visiting Tehran with her family for a vacation—was arrested by the morality police for alleged improper hijab. On the same day, Mahsa suffered a traumatic brain injury due to brutal beatings while in morality police custody. She was transferred to the hospital, where she passed away a few days later. A year later, Armita Geravand, a 17-year-old Iranian student, fell into a coma after being assaulted by morality police forces at a Tehran metro station and passed away in the hospital a few days later.
Throughout the tyrannical rule of the Islamic Republic, Iranian society has repeatedly expressed its anger toward the regime’s wrongful, violent, and inhuman policies through protests and demonstrations. The anti-women laws and actions of the Islamic Republic have led Iranian women to take a prominent and leading role in anti-government protests. After the murder of Mahsa Zhina Amini, the smoldering anger of the protests flared up, and the significant role of Iranian women in these movements became more evident. Along this path, many Iranian women and girls suffered physical harm, were imprisoned and tortured, and ultimately, some lost their lives. In this struggle, brave women such as Neda Agha-Soltan, Nika Shakarami, Sarina Esmailzadeh, Aylar Haghir, Hadis Najafi, and many others have become symbols of resistance against the oppression and injustice of the Islamic Republic.
The recent political and social protests of the people of Iran is known as “Women, Life, Freedom,” which primarily signifies the lack of respect by the authoritarian government for women, free life, freedom of speech and expression. On an international level, Iranians abroad also joined the protests and, in solidarity with those inside the country, expressed their support for the “Women, Life, Freedom” movement. This global movement not only clearly demonstrates that Iranian women are striving for equal rights and fundamental freedoms but also signifies a profound transformation in Iran’s social and political landscape. This solidarity and unity indicate that Iranian women, regardless of ethnic and cultural differences, play an effective role in achieving their rights both domestically and internationally.
The current movement of women in Iran and abroad shows that their political and social presence is undeniable. Iranian women today are not only seeking equal rights in social and cultural spheres, but they are also focused on major political issues such as preserving Iran’s territorial integrity and national unity in order to achieve democracy, human rights, and the rule of law. This signals a bright future for women in a free, prosperous, and happy Iran.
In this path, the new members of the Women’s and Children’s Task Force of the Iran Constitutional Party (Liberal Democrat), with the aim of promoting awareness, education, and empowerment of Iranian women, are striving to play an effective role in supporting the women’s movement in Iran. This group believes that by establishing international connections and strengthening these movements, they can take meaningful steps towards achieving the rights of Iranian women and fundamental freedoms in Iran.
Negar Karami
Women’s and Children’s Task Force
Iran Constitutional Party (Liberal Democrat)